Goed kunnen luisteren kon wel eens effectiever zijn voor een goede communicatie dan zelf je verhaal goed kunnen doen. In het Chinese teken voor ‘luisteren’ zitten de woorden ‘oog, oor, jij, koning, vol en hart.’ Oftewel: je luistert naar de ander met je ogen en je oren, je geeft de ander respect als aan een koning(in), en je gebruikt daarbij je hele hart. Veel communicatieproblemen met ouders zouden niet zijn ontstaan als we beter hadden geluisterd. Naar onszelf, naar de ouders, naar de leerkrachten, naar de kinderen. Maar in de praktijk valt het nog niet zo mee om echt goed te luisteren. Gelukkig is het wel te trainen. Ik heb 10 waardevolle tips, waarmee je kunt oefenen. In dit blog benoem ik de eerste 5, en de volgende keer komen de andere 5 aan bod. Misschien vind je het leuk om ze te oefenen, bijvoorbeeld door iedere dag een tip eruit te kiezen en je daarop te focussen. Hoe meer je ze oefent, hoe gemakkelijker het wordt om ze in de dagelijkse praktijk ook toe te passen. Uiteindelijk zal het invloed hebben op je dagelijkse communicatie met leerkrachten, ouders, kinderen en met iedereen die voor jou belangrijk is.
1. Wees aandachtig en oprecht nieuwsgierig
Wees met je volle aandacht bij de ander, bij degene die met jou communiceert. Je laat dit ook merken in je houding. Je staat zichtbaar open voor de ander, hebt zo nu en dan oogcontact en je bent ondertussen niet ook nog eens bezig met allerlei andere dingen. Je bent oprecht nieuwsgierig naar wat de ander je te vertellen heeft. Natuurlijk komen er zo nu en dan gedachtes langs, ben je even afgeleid. Misschien betrap je jezelf erop dat je al bezig bent met het bedenken van je antwoord, terwijl je naar de ander luistert. Zodra je merkt dat je afgeleid wordt, keer je weer terug met je aandacht bij dat wat de ander je vertelt.
2. Luister achter de woorden
Degene die communiceert, gebruikt meestal woorden om je iets duidelijk te maken. Maar misschien wel veel belangrijker dan de woorden die gesproken worden, is dat wat je daarachter kunt waarnemen. Kijk naar de lichaamshouding, luister naar de klank van de stem, en voel aan hoe het met de ander is, wat hem of haar werkelijk raakt. Als je hier bedreven in bent, zul je ook eerder doorkrijgen dat er gegons is op het schoolplein, van ontevreden ouders die onderling hun zorgen en kritiek op de school met elkaar delen. Of je wordt gevoeliger voor signalen dat er binnen het team niet respectvol over de ouders gesproken wordt. Gebruik je voelhorens dus om meer op te pikken dan alleen de woorden die je hoort.
3. Gebruik LSD
Luisteren, samenvatten en doorvragen: het zijn belangrijke elementen binnen de communicatie. Wat hoor je de ander zeggen? Meestal reageren we direct op onze eigen interpretatie van wat er is gezegd. Maar is dat ook werkelijk wat de ander heeft bedoeld? Vat dus samen wat je hebt gehoord en check of dat inderdaad is wat de ander heeft willen overbrengen. Als het niet klopt, kan de ander het verhaal verduidelijken. Klopt het wel, dan voelt de ander zich gehoord, gezien en erkend. Doorvragen helpt om de ander uit te nodigen om nog wat dieper te gaan. Waar liggen bijvoorbeeld de echte zorgen? Wat is de werkelijke reden achter de irritatie? Iemand die boos binnenkomt, kan op deze manier geholpen worden om te ontdekken dat er misschien niet eens een verschil is in verlangen tussen de toehoorder en hij of zij zelf.
Het kan zijn dat je in het gesprek geen ruimte krijgt om samen te vatten en door te vragen. Doe het dan in gedachten: ‘Ik heb het gevoel dat mevrouw X. zich ernstig zorgen maakt omdat haar dochter niet gelukkig is.’
4. Gebruik pauzes
Laat als het mogelijk is steeds een korte pauze vallen tussen wat de ander zegt en wat jij te zeggen hebt. Hiermee geef je de ander ruimte om alles naar voren te brengen wat ertoe doet. Als jij je reactie even uit kunt stellen, voelt de ander zich gehoord en gerespecteerd en daarmee krijg je meestal ook respect terug. Het kan ook zijn dat dit niet opgaat. Dan is er wat anders aan de hand. Daar zal ik de volgende keer op ingaan.
5. Neem geluiden waar
Oefen jezelf in het horen van geluiden. Trek je even 5 minuten terug op een rustige plek waar je niet gestoord zult worden, en ga zitten met de ogen dicht. Breng eerst de aandacht naar je lichaam en je contact met de grond via je voeten en zitvlak. Voel vervolgens je ademhaling heel rustig in en uit gaan. Breng dan ongeveer een minuut je aandacht bij de geluiden die van buiten komen, zoals het verkeer, de vogels, bouwwerkzaamheden, muziek. De volgende minuut breng je je aandacht iets meer naar je toe en concentreer je je op de geluiden die je hoort in het gebouw waar je bent: de regen tegen de ramen, een wc die wordt doorgetrokken, een deur die wordt dichtgeslagen, een telefoon die gaat, het water in de verwarming, spelende kinderen. Tenslotte concentreer je je 1 of 2 minuten op de geluiden in jezelf: een rammelende maag, de ademhaling door je neus, gerommel in je darmen, het suizen in je oren of misschien kun je zelfs het kloppen van je hart of het stromen van je bloed horen. Luister ook eens naar al die heen en weer slingerende gedachten in je hoofd. Kom dan weer terug met je aandacht bij je lichaam en open weer je ogen.
Ik nodig je uit deze 5 oefeningen de komende twee weken dagelijks toe te gaan passen. En ik ben natuurlijk heel benieuwd naar het resultaat.
Geef een reactie