zelfzorg

 

 

Harder en harder werken om alles maar gedaan te krijgen; onderwijsmensen zijn daar goed in. Niet voor niets zijn er zoveel burnouts in het onderwijs, zoals onlangs weer in het nieuws was. Om het werk goed te kunnen doen is een gezonde zelfzorg nodig. Wie overbelast is, spreekt de ouders misschien net iets te scherp aan, vergeet op het juiste moment een telefoontje te plegen of maakt onnodig veel fouten. Als we niet goed voor onszelf zorgen, is een nieuwe regie in ouderbetrokkenheid dan ook ver te zoeken.

Wat is zelfzorg? Met een gezonde zorg voor jezelf, neem je de verantwoordelijkheid om je niet gek te laten maken door de werkdruk. Je zorgt ervoor dat je doet wat nodig is om lekker in je vel te zitten. Dat is dus niet hetzelfde als ’s avonds onderuitgezakt voor de buis gaan hangen, om bij te komen van een drukke werkdag. Alhoewel het voor sommigen misschien best goed zou zijn, wanneer ze zich dat eens zouden veroorloven. Zelfzorg gaat om het realiseren van een gezonde balans in dat wat je doet en laat, zodat je veerkracht ontwikkelt en blij bent met hoe je je leven inricht.

Laat ik een simpel voorbeeld nemen. Ik beweeg graag en ga regelmatig een rondje hardlopen. Het is prima als ik zo nu en dan alles uit mezelf probeer te halen, waarbij ik ook buiten mijn comfort-zone treed. Dat maakt me blij en energiek, en mijn conditie verbetert erdoor. Te fanatiek trainen kan echter zorgen voor blessures. Ik zal dus, als ik een goede conditie wil houden, moeten luisteren naar de signalen van mijn lichaam. Als mijn rug pijn gaat doen, de enkels of de hamstrings protesteren, neem ik wat gas terug. Dat vind ik vanzelfsprekend.

Waarom is deze balans op het werk zo lastig te realiseren? Herken je dat je het in je werk lastiger vindt om de signalen op te vangen dat je te ver bent gegaan? En dat je daardoor gevoelig bent voor het oplopen van ‘blessures’? Waarom is dat zo?

Ten eerste speelt onze ambitie daarin een rol. Zodra het hoofd teveel in de ‘willen’-stand schiet, kunnen we de signalen van het overschrijden van gezonde grenzen minder goed aanvoelen. Het hoofd is dan zo druk bezig, dat we niet meer afgestemd zijn op de signalen van ons lichaam. Er is een verschil tussen gezonde ambitie, waardoor we met passie en plezier ons werk doen, en dwangmatige ambitie, waardoor we gespannen raken en gemakkelijk de grenzen van een gezonde balans overschrijden.

Ten tweede: wat we voor een ander doen is soms moeilijker te begrenzen dan wat we voor onszelf doen.  Onderwijsmensen zijn vaak mensen met hart voor de ander. Ze willen niets liever dan dat het goed gaat met de kinderen op school. Ze zien heel goed wat er allemaal zou moeten gebeuren om dit mogelijk te maken en tonen hierbij een enorme inzet en betrokkenheid. Tegelijkertijd zitten ze vast aan allerlei verplichtingen die van bovenaf worden opgelegd; door de inspecteur, het schoolbestuur of het ministerie van onderwijs. Er is dus sprake van veel druk, zowel van binnenuit als van buitenaf.

Gelukkig kunnen we onze ambitie en discipline ook heel goed aanwenden om een gezonde zelfzorg te realiseren. Wat heb je nodig om lekker in je vel te zitten? Hoeveel wil je toekomen aan bewegen, gezond eten, genoeg ontspanning en nachtrust, kwaliteitstijd met je partner, kinderen, familieleden of vrienden, jezelf verder ontwikkelen, het verlenen van mantelzorg of simpelweg iets goeds doen voor anderen in de maatschappij? Maak hiertoe plannen, neem het je iedere dag heel bewust voor en gebruik je discipline om op tijd nee te zeggen tegen ongezonde werkdruk.

Wie goed voor zichzelf zorgt, is ook veel prettiger in de omgang. Je voelt je dan ontspannen, energiek en blij, en straalt dat ook uit. Dit is in het contact met kinderen, ouders en collega’s waarschijnlijk zodanig effectief, dat er synergie ontstaat. Mensen om je heen openen zich dan voor een goede samenwerking. Met de tijdwinst die dat oplevert kun je weer goed voor jezelf zorgen.