Vorige week gaf ik een workshop over het omgaan met ouders, waarbij je kwetsbaarheid tot kracht wordt. Niet zo simpel natuurlijk, want kwetsbaarheid is vreselijk. Het gevoel dat ouders (of je schoolbestuur) negatief over je oordelen zonder de feitelijke situatie te kennen, of de schaamte dat het mis is gelopen met een leerling, of het gevoel dat je alle controle kwijt bent, kan ondraaglijk zijn. Vaak beschermen we ons tegen gevoelens van schaamte en kwetsbaarheid, op een manier die het contact met ouders verslechtert. We plaatsen een muurtje, of trekken een wapenrusting aan. Maar werkt het ook? Niet door het gevoel buiten de deur te houden (of een poging daartoe te doen), maar juist door het gevoel er te laten zijn, kunnen we onze kwetsbaarheid tot kracht maken. Om dit te durven, is een veilige, kwetsbare schoolcultuur heel behulpzaam. Hoe zorg je ervoor dat onderwijsprofessionals, maar ook kinderen en ouders, zich veilig genoeg voelen om zich kwetsbaar te tonen?

Het begint met het herkennen van je reactieve neigingen, als strategie om je kwetsbaarheid niet te hoeven voelen. Misschien verdedig je je als een ouder kritiek uit. Of je verschuilt je achter een muur van arrogantie. Of je gaat met je wapenrusting het gevecht aan. Ook zielig doen, of gevoelens van kwetsbaarheid met grapjes weglachen zijn meestal reactief gedrag.  Reactief handelen lijkt ons te beschermen, maar is nooit een duurzame oplossing.

Er is zelfvertrouwen nodig om de ander ongewapend tegemoet te treden. Het is niet de mogelijke kritiek van de ander die een bedreiging vormt, maar vooral een gebrek aan eigenwaarde. Vanuit een bodem van zelfvertrouwen kun je wellicht rustig blijven en accepteren dat je je kwetsbaar voelt. Pas dan kun je proactief de juiste houding kiezen. Misschien kun je vanuit verbinding en begrip reageren, en de relatie met ouders weer verbeteren. Ouders zullen wellicht hun beschermmuurtje of wapenrusting laten vallen, als ze jouw openheid merken. Dan zien we de kracht van kwetsbaarheid.

Heel belangrijk is om met het taalgebruik op school een cultuur te bevorderen waarin het veilig is om kwetsbaar te zijn. In het contact met ouders zou het volgende kunnen helpen:

Ruimte geven
– Ik weet het niet;
– Wat denkt u dat op dit moment het beste is voor uw dochter?
– Fouten maken is menselijk, dus ik neem het niemand kwalijk;
– Zullen we een nieuwe start maken?

Verantwoordelijkheid nemen
– Ik neem hiervoor de verantwoordelijkheid op me;
– We hebben een fout gemaakt en proberen ervan te leren;
– Ik ga mijn best doen om het niet meer te laten gebeuren.

 Erkennen en toegeven
– U hebt gelijk;
– Uw zoon heeft het inderdaad erg moeilijk;
– Ik zie dat ik de situatie verkeerd heb ingeschat;
– Wat afschuwelijk voor u.

Spijt betuigen
– Het spijt me dat ik dit heb laten gebeuren;
– Een welgemeend sorry!
– Ik vind het heel erg dat ik dit niet heb gezien.

Hulp vragen
– Kunnen we er misschien samen verandering in brengen?
– Kunt u me helpen?
– Wie zou hierbij kunnen helpen?

Gevoel tonen (zonder er een oordeel in te leggen)
– Het raakt me wat u zegt;
– Ik voel me verdrietig te horen dat het zo is misgegaan;
– Het geeft me een machteloos gevoel.
Maar zeg geen dingen als: Ik voel me ‘buitengesloten’, ‘onterecht bejegend’, ‘niet gerespecteerd’ of ‘bedonderd’. Want hiermee geef je niet je primaire gevoel weer, maar je gedachte over wat er is gebeurd. En  zo geef je indirect de ander de schuld.

Het kan heel spannend zijn, om je kwetsbaarheid niet weg te duwen maar er te laten zijn. Al zet je maar een kleine stap in de goede richting, het zal al snel tot een betere relatie met ouders leiden. Ik hoor graag of het werkt. Mail me via harriet@ouderbetrokkenheidplus.nl voor je ervaringen of vragen.

Voor meer inspiratie over de juiste onderliggende attitude om de samenwerking met ouders te verbeteren, zie https://ouderbetrokkenheidplus.nl of lees het boek Schoolleider aan zet in ouderbetrokkenheid (Bazalt, 2016).

Lees ook mijn eerder blogs over kwetsbaarheid:
Kwetsbaarheid beschermen
Kwetsbaarheid als kracht