In mijn vorige blog, over de werkelijke oorzaken van conflicten in de samenwerking tussen school en ouders, stelde ik dat als we geen last zouden hebben van ons ego, we geen probleem zouden hebben met het gedrag van de ander. Onze oordelen zijn het probleem, niet het gedrag van de ander. Acceptatie van de ander is belangrijk. Betekent dat, dat we dan alles maar zouden moeten pikken? Een accepterende houding betekent niet dat we ons maar lijdzaam zouden moeten neerleggen bij een slechte samenwerking tussen school en ouders. Ook kunnen we grensoverschrijdend gedrag wel degelijk begrenzen, daartegen zeggen we Nee. Dit is de schijnbare paradox van acceptatie.
Veel schoolleiders zien acceptatie van dat wat zich voordoet als een slappe houding, vol risico’s. Maar wie er goed naar kijkt, ziet dat dit niet klopt. Het niet accepteren van de werkelijkheid, betekent dat we in feite ontkennen wat er is. De werkelijkheid heeft zich al voorgedaan. We zouden willen dat die anders was, maar het Nu kan al niet meer veranderd worden. Mijn stelling is, dat hoe groter de weerstand is die we bieden aan wat zich voordoet, hoe dieper we in de problemen verstrikt zullen raken. We hebben dus eigenlijk geen keus en zullen de werkelijkheid wel moeten accepteren.
Dat betekent ten eerste dat we de werkelijkheid waar laten zijn. We geven er een zogenaamd ‘innerlijk Ja’ aan: Ja, de ouder is boos; Ja, de sfeer is gespannen; Ja, ik heb een fout gemaakt. We zetten vervolgens een punt. Dit helpt ons met mildheid naar de ander en naar onszelf te kijken. Omdat we onszelf niet hebben vastgezet met onze oordelen, boosheid, teleurstelling, verwijten, slachtofferschap of schuldgevoel, ontstaat er ruimte. Vaak komen er dan vanzelf oplossingen naar voren. We blijven dus niet hangen in het lijdzaam aanzien van hoe erg het is. We blijven wel degelijk openstaan voor oplossingen en nemen zelf ook actief de benodigde stappen daartoe.
Wie niet wil dat de werkelijkheid is zoals hij is, zit verstrikt in een zogenaamd ‘reactief Nee’. Dit Nee uit zich bijvoorbeeld in een vechtershouding (boos worden op de ouder), slachtofferschap (wat erg dat mij dit overkomt!), ontkenning (er is niets aan de hand hoor!) of hooghartigheid (die ouder heeft een probleem, ik niet). Een reactief Nee komt altijd voort uit angst, al hebben met name de vechter en de hooghartige dat niet door, omdat ze hun angst proberen te overschreeuwen met hun gedrag.
Het is mogelijk om de ander en dat wat zich heeft voorgedaan te accepteren, en desondanks een grens te trekken. Je zegt dan Nee, maar het klinkt niet boos, verongelijkt of zielig en je praat de ander ook geen schuldgevoel aan. Dat zijn namelijk allemaal kenmerken van een reactief Nee. Het Nee dat je geeft, is een constructief Nee, omgeven met innerlijke Ja’s. Vanuit zelfrespect en met behoud van het respect voor de ander, kun je zelfbewust een grens trekken. De gelijkwaardigheid en wederzijdse autonomie worden hierbij niet geschaad.
Omgekeerd, hoor je mensen soms Ja zeggen zonder een onderliggende houding van acceptatie. Een schoolleider die geneigd is te gemakkelijk toe te geven aan bepaalde eisen van ouders, zegt Ja maar voelt in feite een Nee. Hij of zij wil misschien iedereen tevreden houden of is bang voor een klacht. Uit onzekerheid wordt er geen grens getrokken. Er is dan geen sprake van acceptatie (een innerlijk Ja) maar van angst (van binnen is er een reactief Nee). Het gevolg is natuurlijk dat ouders steeds minder respect zullen hebben voor zo´n schoolleider en steeds veeleisender zullen worden.
Een houding van acceptatie, vanuit een innerlijk Ja, met de mogelijkheid om waar nodig een constructief Nee te geven, is een wijze houding. Dit geldt voor alle samenwerkingspartners, dus voor de schoolleiding, de leraren en de ouders. Hiermee wordt het risico op escalaties verminderd, terwijl dit risico, wanneer we verstrikt blijven zitten in onze reactieve, op angst gebaseerde patronen juist steeds groter wordt. Het leren herkennen van onze reactieve Nee’s is echter nog niet zo gemakkelijk. Ouderbetrokkenheid-PLUS kan altijd worden ingeschakeld om mee te kijken en te adviseren hoe impasses kunnen worden doorbroken.
Geef een reactie