Verkleining van de barrières
Schoolmaatjes ouderbetrokkenheid spelen een belangrijke rol in het kleiner maken van diverse barrières. Door hun inzet begrijpen school en ouders elkaar beter, ook als er geen tolk beschikbaar is. Ook de sociale- en cultuurbarriere wordt dankzij de schoolmaatjes verkleind. Verder kunnen zij een rol spelen in het verminderen van trauma-problematiek.
Taalbarrière
Veel nieuwkomers spreken nog nauwelijks Nederlands en onvoldoende Engels om informatie en wederzijdse wensen en verwachtingen uit te kunnen wisselen. Scholen hebben weinig tijd om de ouders te leren kennen en komen niet goed met hen in contact. Ze weten niet wat de kinderen hebben meegemaakt. Overdracht ontbreekt vaak. Tolken zijn niet altijd beschikbaar en het werken met een telefonische tolkendienst heeft als nadeel dat non verbale signalen niet worden opgepikt. De nieuwsbrief en andere berichten vanuit school worden vaak niet gelezen, waardoor nieuwkomers relevante informatie missen. Hoewel zij zelf in het algemeen de taal van de nieuwkomers niet spreken, kunnen ouders en school elkaar toch veel beter begrijpen dankzij de inzet van de schoolmaatjes. Zij kunnen de schriftelijke informatie van de school in begrijpelijke taal, symbolen en met behulp van een vertaalprogramma aan de ouders verduidelijken. En in veel gesprekken met school blijkt de inzet van een tolk overbodig te zijn geworden als het maatje erbij is, aangezien zij zowel de nieuwkomers als de school goed kunnen begrijpen en na afloop bij de nieuwkomers thuis nog eens kunnen ingaan op wat er in het gesprek aan de orde is geweest.
Sociale barrière
De ouders hebben vaak geen sociaal netwerk als ze in een gemeente komen wonen, en zitten dan in een sociaal isolement. Door hun lage taalniveau worden ze op school soms aangesproken als kleine kinderen, en niet gelijkwaardig. De ouders zijn meestal onvoldoende vertrouwd met zaken die voor kinderen in Nederland heel belangrijk zijn. De kinderen worden bijvoorbeeld niet meegenomen naar de bibliotheek of krijgen geen zwemles. En omdat ze onze gebruiken niet kennen (zoals sinterklaas, 1 april of het afspraken maken met vriendjes en vriendinnetjes) vallen de kinderen gemakkelijk buiten de groep. Door de inzet van een schoolmaatje ouderbetrokkenheid kan de sociale barrière worden verkleind, waardoor kinderen lekkerder in hun vel komen te zitten en gemakkelijker mee kunnen doen op school.
Cultuurbarrière
De ouders zijn over het algemeen niet gewend met school samen te werken want ze komen uit culturen waar gelijkwaardige samenwerking meestal niet gebruikelijk is. Soms is het moeilijk afspraken te maken met nieuwkomers, vanwege de cultuurverschillen. Een ja is niet altijd een ja, een nee is niet altijd een nee, en afspraken worden vaak ruimer opgevat dan wij gewend zijn. Veel nieuwkomers hebben het gevoel dat ze hun kinderen niet kunnen helpen met schoolwerk. Ze zijn zich er dan onvoldoende van bewust dat alleen al de interesse in wat er op school aan de orde is, het kind enorm steunt in zijn schoolontwikkeling. Ook voorlezen in de eigen taal helpt het kind verder. Er is niet altijd voldoende eigenaarschap bij nieuwkomers (bijvoorbeeld het zelf verantwoordelijkheid nemen voor het regelen van een tolk). Ook verschillen in religie en daarbij behorende gedragsregels kunnen voor een cultuurbarrière zorgen. Waar het voor de een bijvoorbeeld gepast gedrag is om elkaar een hand te geven, kan dat voor een ander ongepast intiem gedrag betreffen. Dankzij de inzet van een schoolmaatje, kan de cultuurbarrière worden verkleind, omdat er meer wederzijds begrip ontstaat.
Trauma
Schoolmaatjes ouderbetrokkenheid kunnen nieuwkomers en school helpen om problemen ten gevolge van trauma te verminderen. Leerkrachten en ouders kunnen soms moeilijk omgaan met kinderen die getraumatiseerd zijn, zeker als niet herkend wordt dat het om trauma gaat. Kinderen die veel hebben meegemaakt kunnen daar druk en agressief van worden, of ze zijn juist stil en teruggetrokken. Bij harde geluiden zoals het alarm op de eerste maandag van de maand, kunnen ze volledig van slag zijn. Ouders hebben vaak niet door hoe ze hun eigen trauma’s en angsten zonder woorden overdragen op hun kinderen. Kinderen krijgen veel meer mee dan de ouders denken en het risico op de ontwikkeling van trauma is (in tegenstelling tot wat men meestal denkt) groter naarmate het kind jonger is. Het is voor leerkrachten moeilijk hierover met de ouders in contact te komen, terwijl juist een gezamenlijke aanpak zo waardevol kan zijn. Het bieden van stabiele relaties is voor de kinderen van levensbelang. Schoolmaatjes zijn een stabiele factor in het leven van de kinderen en bieden een veilige omgeving. Door niet te focussen op het afleren van ongewenst gedrag, maar op het aanleren van gewenst gedrag en het verminderen van stressfactoren, kunnen school en ouders het kind helpen. Wanneer het schoolmaatschappelijk werk of therapie nodig is om de zorg voor het kind op te pakken, is toestemming van de ouders vereist. Schaamte is een factor die dit moeilijk kan maken. Schoolmaatjes ouderbetrokkenheid kunnen helpen in de signalering van trauma-problematiek, en het vinden van passende hulp.