Veel schoolleiders zijn goed op de hoogte van de manieren waarmee ouderbetrokkenheid kan worden bevorderd. Ze passen stappenplannen en vaardigheden toe om de samenwerking met ouders te verbeteren. Toch lopen ze niet zelden tegen problemen aan, waarbij het niet lukt om een constructieve, gelijkwaardige samenwerking te creëren. De ouders stellen zich bijvoorbeeld ondergeschikt op, of nemen de regie over het onderwijs haast van de school over. Ze komen misschien niet opdagen op belangrijke bijeenkomsten. Of ze hebben de mogelijkheden niet in huis om hun kind met schoolwerk te helpen. Of ze hebben een heel ander beeld van hun kind dan de school. Of ze hebben bij voorbaat al een negatief oordeel over de school en het onderwijs in het algemeen.
Om ouderbetrokkenheid tot een succes te maken, baseren scholen zich nog al te vaak op een instrumentele aanpak: ze zetten activiteiten en stappenplannen in die zouden moeten leiden tot een betere samenwerking met ouders. Ook wordt aandacht besteed aan het oefenen van de benodigde vaardigheden. Dat is zeker belangrijk. Maar het risico bestaat, dat de stappenplannen en vaardigheden een soort trucjes worden. De dagelijkse realiteit vraagt echter om maatwerk en daartoe hebben we goed inzicht nodig in onszelf en onze interacties. Ooit komen we onherroepelijk terecht in een situatie waarin stappenplannen en vaardigheden onvoldoende effectief blijken te zijn. In plaats van het inzetten van nog meer activiteiten en het aanleren van nog meer vaardigheden om de uitdagingen het hoofd te bieden, zullen we vooral innerlijke wijsheid moeten ontwikkelen om de onzekerheid die een dergelijke situatie met zich meebrengt het hoofd te kunnen bieden en om het niveau van standaardoplossingen te ontstijgen.
Wat is hiervoor nodig? Inzicht in de dynamiek die er speelt, reflectie op het eigen gedrag, maatwerk, flexibiliteit, creativiteit en visie zijn van groot belang. De schoolcultuur kan belangrijker zijn dan de specifieke acties die worden ondernomen. De manier hoe waarden door school worden belichaamd, zegt ouders meer dan vaardigheden die niet gedragen worden door een onderliggend fundament. Het gaat dus om het vinden van de juiste attitude die de samenwerking met ouders versterkt. Deze attitude wordt weliswaar gevoed door bepaalde vaardigheden, maar vaardigheden alleen zijn niet toereikend om deze te realiseren.
We zullen dan ook vooral werk moeten maken van het leren kennen van onszelf, het doorzien van onze patronen en het omarmen van onze kwetsbaarheid. Hiermee versterken we ons persoonlijk leiderschap.
Wanneer je persoonlijk leiderschap ontwikkelt, krijg je meer zicht op je eigen waarden, normen, overtuigingen, conditioneringen en al dan niet verborgen angsten. Je leert omgaan met kwetsbaarheid en krijgt inzicht in menselijke interacties. Je leert luisteren voorbij de woorden die gesproken worden. Je leert spanningsvelden aanvoelen. Je leert hoe je beslissingen kunt nemen die voorbijgaan aan het automatisme van actie-reactie. Je ziet dat het niet zozeer de buitenwereld is die je werkelijkheid vormgeeft, maar veeleer de scheppende kracht in jezelf. Vanuit persoonlijk leiderschap gebruik je je innerlijke kracht om ondanks moeilijke omstandigheden je doelen te realiseren.
Met persoonlijk leiderschap kunnen schoolleiders toegroeien naar een nieuwe regie in de samenwerking met ouders; dit is een regie die niet gebaseerd is op de kramp van angst en controle, maar op een innerlijk kompas. Ouders en school werken samen in onderlinge afhankelijkheid, en deze afhankelijkheid wordt niet gevoed door angst maar door vertrouwen. Ouders en school behouden hierbij beiden hun autonomie.
In persoonlijk leiderschap blijkt dan ook precies de sleutel te liggen waarmee het maatwerk en de creativiteit mogelijk zijn die ouderbetrokkenheid tot een succes kunnen maken. Niet de toevallige factoren waarop je geen invloed hebt bepalen deze samenwerking. Het gevoel van ‘pech met ouders’ blijkt doorbroken te kunnen worden, ook al heb je de omstandigheden niet in de hand. Hoe eerlijker je naar binnen durft te kijken, hoe minder je door je angsten en onzekerheden geleid zult worden en hoe minder dwang en controle je nodig hebt om de regie te voeren.
Zelf hiermee aan de slag? Schrijf je dan in voor het individuele 10 weken-traject ‘Persoonlijk Leiderschap in Ouderbetrokkenheid’ bij Ouderbetrokkenheid-PLUS, zie deze link.
Of meer hierover lezen? In mijn boek ‘Schoolleider aan zet in ouderbetrokkenheid. Met ambitie en lef naar een nieuwe regie’ wordt helder beschreven hoe persoonlijk leiderschap in ouderbetrokkenheid er in de dagelijkse onderwijspraktijk uitziet. Het boek is te koop via deze link. De eerste 42 pagina’s van het boek zijn op dit moment nog gratis te downloaden (zonder naam en e-mailadres te hoeven invullen) via deze link.
Geef een reactie